جایگاه ایران و کشورهای خلیج فارس در تجارت جهانی فرآورده‌های نفتی
منطقه خلیج فارس به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین قطب‌های انرژی جهان، نقش بی‌بدیلی در تأمین و تجارت فرآورده‌های نفتی دارد. بیش از یک‌سوم ذخایر نفت خام و بخش قابل توجهی از ذخایر گاز طبیعی جهان در این منطقه متمرکز شده و همین امر، اهمیت ژئوپلیتیک و اقتصادی ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس را در بازار جهانی انرژی دوچندان می‌کند.
ایران، با برخورداری از ذخایر عظیم نفت و گاز و ظرفیت‌های پالایشی و پتروشیمی متنوع، قادر است نه تنها نفت خام بلکه فرآورده‌های متنوع نفتی مانند گازوئیل، نفت کوره، سوخت جت و محصولات پتروشیمی را به بازارهای بین‌المللی عرضه کند. این قابلیت به ایران امکان می‌دهد که در تجارت جهانی نفت به‌عنوان یک بازیگر چندبعدی ظاهر شود و از صرفاً فروش نفت خام فراتر برود. علاوه بر این، شبکه حمل‌ونقل و بنادر استراتژیک ایران مسیرهای مطمئنی برای صادرات انرژی به بازارهای آسیایی و اروپایی فراهم می‌آورد.
کشورهای دیگر حاشیه خلیج فارس، از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کویت و قطر نیز با سرمایه‌گذاری گسترده در پالایشگاه‌ها و پروژه‌های LNG، جایگاه خود را از صادرکنندگان نفت خام به تأمین‌کنندگان فرآورده‌های متنوع انرژی توسعه داده‌اند. ظرفیت تولید بالای پالایشگاهی، پروژه‌های توسعه‌ای LNG و دسترسی آسان به مسیرهای کشتیرانی، این کشورها را به بازیگرانی حیاتی در تجارت جهانی فرآورده‌های نفتی تبدیل کرده است.
مزیت رقابتی اصلی این منطقه، نزدیکی جغرافیایی به بازارهای پرمصرف آسیا، به‌ویژه چین، هند و کره جنوبی است. این موقعیت، همراه با توسعه کریدورهای حمل‌ونقل و خطوط کشتیرانی، خلیج فارس را به یکی از امن‌ترین و اقتصادی‌ترین مسیرهای تجارت انرژی جهان بدل کرده است.
در جمع‌بندی، ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس با تکیه بر ذخایر عظیم نفت و گاز، ظرفیت‌های پالایش و پتروشیمی، و موقعیت استراتژیک جغرافیایی، ستون‌های اصلی تجارت جهانی فرآورده‌های نفتی محسوب می‌شوند. این کشورها با بهره‌گیری از مزیت‌های رقابتی خود، نه تنها نقش فعالی در تأمین انرژی جهانی دارند، بلکه می‌توانند آینده بازار نفت و فرآورده‌های نفتی را شکل دهند و به ثبات و توسعه پایدار این صنعت کمک کنند.